Świadoma sprawczość to połączenie świadomości i sprawczości.
Jak połączyć świadomość i sprawczość?
Co otrzymujemy z takiego połączenia?
W tym artykule chciałbym podzielić się z Tobą wiedzą o tym czym jest świadoma sprawczość. Wyjaśnię Ci także w jaki sposób można dotrzeć do tego poziomu świadomości.
Jeżeli:
to najwyższy czas zainteresować się świadomą sprawczością.
Wiele lat temu Carl Gustaw Jung powiedział słynną frazę;
"Dopóki nie uczynisz nieświadomego świadomym, będzie zarządzać Twoim życiem, a ty będziesz to nazywał przeznaczeniem."
Współczesna nauka potwierdza, że większością naszych zachowań zarządza podświadomy system. Jego zadaniem jest reagowanie na bodźce oraz realizowanie zadań przypisanych do danego organizmu.
Ten system nie posiada refleksji. Jest automatem z historią liczącą prawie 3,5 miliarda lat. A nasza ludzka psychika jest najbardziej rozbudowanym wariantem pierwotnego systemu. Na szczęście ewolucja wyposażyła nas w moduł kontrolującej świadomości.
Możesz pozostać w stanie w którym o wszystkim decyduje Twoja podświadomość i żyć tak jak żyjesz.
Możesz też podjąć świadomą decyzję i rozpocząć proces zmiany.
Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego jak silnie podświadome mechanizmy wpływają na ich życie. Zwykle wydaje nam się, że każda decyzja jest nasza własna i świadoma. A to jeden z największych błędów poznawczych generowanych przez podświadomość.
Chcąc zrozumieć sposób działania podświadomego systemu powinniśmy zacząć od poznania warunków koniecznych.
Całe zarządzanie reakcjami organizmu opiera się o dość prosty proces w skład którego wchodzą:
By lepiej to zrozumieć podam przykład.
Nasza psychika jest również takim układem opartym o warunki konieczne. Od urodzenia nasz podświadomy system wchodził w interakcję ze środowiskiem realizując ścieżkę tego procesu.
Poczucie bezpieczeństwa noworodka (obraz świata) kształtowane jest poprzez rozpoznanie i zapis danych napływających ze środowiska.
warunek konieczny – bliskość mamy u noworodka
algorytm odczytujący – dotyk opiekuna/mamy
reakcja na spełnienie – poczucie bezpieczeństwa spokój dziecka
reakcja na deprywację – stan zagrożenia - płacz
adaptacja – model operacyjny skierowany na przystosowanie do niekorzystnego środowiska - brak zaufania do opiekuna
W tym miejscu dochodzimy do najważniejszych informacji mogących otworzyć nasze oczy oraz świadomość. Ta wiedza może pozwolić na modyfikację destrukcyjnych dla Ciebie modeli operacyjnych.
Dla lepszego przedstawienia całego tematu potrzebujemy jeszcze raz cofnąć się o parę miliardów lat w historii życia. Choć nadal nie wiemy jak wyglądał pierwszy proto-organizm to dzięki pracy Tibora Ganti wiemy, że musiał posiadać funkcję uczenia się oraz magazynowania wiedzy. Musiał dysponować mechanizmem homeostazy czyli takim samym jakim dysponuje organizm każdego z nas.
Właśnie to oprogramowanie odpowiada za reakcje przywracania stanu, w którym warunek konieczny jest spełniony – czyli stanu homeostazy, poczucia bezpieczeństwa. Natomiast w przypadku fiaska wypełnienia swojego zadania prowadzi do wytworzenia modeli roboczych, pozwalających zaadoptować się do niesprzyjających warunków środowiska.
Procesy zachodzące w psychice człowieka są znacznie bardziej skomplikowane niż reakcja na niedobór tlenu czy nadmiar wapnia w organizmie. Dlatego powstaje więcej modeli operacyjnych powiązanych z danym warunkiem koniecznym.
Pozostańmy przy zaburzeniu potrzeby bliskości. W wyniku adaptacyjnych reakcji systemu behawioralnego powstają:
Kluczowe jest zrozumienie, że w organizmie zostaje zapisany stan zagrożenia, powiązany z bliskością.
Przykładem może być Hanna, która w dzieciństwie nie otrzymywała wystarczającej ilości ciepła i uwagi od swoich rodziców. Przez lata Hanna nie potrafiła zarządzać bliskością w związkach. Jej życie zmieniło się kiedy poznała swoje modele operacyjne i zastosowała metodę świadomej sprawczości. Dzięki temu nauczyła się rozpoznawać wywoływane przez podświadomość schematy zachowań i świadomie modyfikować je. W efekcie jej postrzeganie bliskości stało się zrównoważone i odzyskała poczucie bezpieczeństwa w relacji.
Z perspektywy biologicznej model operacyjny jest ścieżką lub siecią neuronalną przypisaną do reakcji na jakiś bodziec z otoczenia.
Jeśli model operacyjny dotyczy tylko np. samooceny to prawdopodobnie będzie ścieżką neuronalną pobudzaną przez jakiś bodziec. Ta ścieżka będzie wzbudzać procesy myślowe i emocjonalne mające za zadanie uchronić nasz przed zagrożeniem przypisanym do tego bodźca.
Przykład: Jeśli w dzieciństwie nauczyliśmy się unikać wyrażania własnych potrzeb, ponieważ spotykaliśmy się z odrzuceniem, to w dorosłym życiu nasza podświadomość nadal powiela ten schemat, nawet jeśli przestał on nam służyć.
Najczęściej mamy do czynienia z siecią neuronalną, w której połączenia dotyczą również reakcji mięśni oraz organów. Psychika osoby, która w dzieciństwie doświadczyła silnego zaburzenia poczucia bezpieczeństwa (wchodząc w stan zamrożenia) może w dorosłości wchodzić w taki sam stan, kiedy bodźce z otoczenia przypominają te których doświadczyła w dzieciństwie.
Jest tak ponieważ kiedy jesteśmy dziećmi nasz system behawioralny musi wytworzyć całą strukturę poznawczą pozwalającą na adaptację do zmieniających się warunków środowiskowych. Wytworzone w dzieciństwie modele operacyjne są bazą dla decyzji podejmowanych przez podświadomy umysł.
Jak myślisz, jakie modele operacyjne dominują w Twoim życiu?
- niska samocena (negatywny obraz siebie) (deficyt akceptacji)
- trudność w podejmowaniu decyzji (deficyt autonomii)
- wysokie oczekiwania wobec siebie (deficyt akceptacji)
- lęk przed odrzuceniem (deficyt bliskości)
Czy wszystkie Ci służą?
Opisywany wyżej model operacyjny deficytu bliskości zawiera w sobie wiele składowych, takich jak sytuacja środowiskowa, stan emocjonalny rodzica, stan fizyczny rodzica, mimika twarzy rodzica, tembr jego głosu, itd.
Te wszystkie elementy stają się wyzwalaczami wzbudzającymi stan zagrożenia. W przyszłości umysł będzie wzbudzał stan zagrożenia w reakcji na każdy bodziec przypisany do tego modelu operacyjnego.
Umiejętność dawania bliskości jest bardzo często mimowolnym odwzorowaniem schematów bliskościowych zachowań naszych najbliższych opiekunów.
Jeśli w dzieciństwie dostawaliśmy bliskość w ograniczonej i warunkowej formie to tak samo będzie działać nasza własna podświadomość. Do czasu, aż nauczymy ją (i siebie) nowej umiejętności.
Na przestrzeni całego życia modele operacyjne są podstawą do podejmowania decyzji o tym jak zareagować w danej sytuacji i konfiguracji.
Świadomość siebie pojawia się u człowieka około 18 miesiąca życia, gdy małe dzieci przechodzą test lustra. W kolejnych latach życia najczęściej pojawia się w nas tzw. świadomość odczuwająca. Ona odpowiada za percepcję pojawiających się w nas uczuć, stanów emocjonalnych i myśli. To co pojawi się w tej przestrzeni jest całkowicie zależne od podświadomych procesów (predykcji) .
Poza tym nasz system behawioralny jest skonstruowany w taki sposób, że świadomość odczuwająca nie posiada dostępu do wprowadzania zmian w podświadomy system.
Do tego celu ewolucja wykształciła dwa narzędzia pozwalające nam na świadome modyfikowanie zapisów w podświadomym systemie.
Te narzędzia to kwestionująca uważność oraz kontrolująca świadomość.
Kiedy przyglądamy się sobie i zauważamy, że jakąś czynność wykonujemy w sposób nieprawidłowy to używany kwestionującej uważności.
Kolejnym krokiem w procesie zmiany jest świadome wprowadzanie modyfikacji w tę czynność, którą postanowiliśmy zmienić. Za ten krok odpowiada kontrolująca świadomość.
powróćmy do historii Hanny,
Zanim Hanna poznała metodę świadomej sprawczości nie wiedziała, że jej reakcje (pretensje i oskarżenia) w relacji z partnerem są echem traum z dzieciństwa. W pewnych sytuacjach jej podświadomość, opierając się na modelu operacyjnym, generowała iluzję odrzucenia. Hanna czuła się odepchnięta i podążała za wzbudzonymi emocjami. Jej reakcje powodowały zachowania obronne u partnera, co dla jej systemu było potwierdzeniem prawidłowej predykcji.
Na sesji z metody dowiedziała się, że to są automatyczne reakcje podświadomości i że ona może zmienić narrację jaką wytwarza jej umysł. Od tego momentu zaczęła uważnie przyglądać się kiedy jej umysł wytwarza stan zagrożenia a następnie modyfikować wytworzoną narrację. Jej relacje ze sobą i partnerem poprawiły się znacząco.
Wszystko byłoby bardzo proste gdyby nie nadrzędność podświadomego systemu zarządzającego każdym organizmem. Jakakolwiek zmiana musi przejść przez blokady jakie istnieją w podświadomości. Dlatego czasem tak trudno nam zareagować w sposób w jaki chcemy, działamy na automacie.
Wytworzenie nowych połączeń neuronalnych wymaga pierwotnego skonfigurowania nowej reakcji na bodziec , a następnie wielokrotnych powtórzeń wzmacniających te połączenia.
Każdy kto czuje, że w jego życiu dzieje się źle, ma możliwość podejścia do zmiany korzystając z zasobów metody świadomej sprawczości lub innej metody pozwalającej dotrzeć do źródeł problemów.
Którąkolwiek metodę wybierzesz zawsze niezbędne jest podążanie po tej samej procedurze.
Powyższa treść nie zawiera wszystkich informacji jakie trzeba przyswoić sobie, żeby wejść na ścieżkę świadomej sprawczości.
Modele operacyjne to tylko część materiału na bazie którego nasz podświadomy umysł kreuje postrzeganie świata oraz buduje obraz nas samych.
Bazowym nad programem jest nadrzędne prawo życia „dostosuj się, żeby przetrwać”. To prawo zarządza nawet procesem ewolucji.
Równie ważne jak indywidualne modele operacyjne są programy ewolucyjne np. podążanie za liderem ,pasażer na gapę czy podążanie za grupą. W niektórych przypadkach ich wpływ na procesy predykcji może być ważniejszy od innych składowych.
Do tego zestawu trzeba jeszcze dodać także wzorce kulturowe np. rola kobiety, religia , dążenia (konsumpcjonizm), moda, zasady wychowania dzieci.
W wyniku różnic w doświadczeniach z dzieciństwa każdy z nas ma trochę inną konfigurację modeli operacyjnych. W zależności od płci będziemy mieli różnie ustawione programy ewolucyjne. Natomiast w zależności od miejsca urodzenia i płci inaczej skonfigurowane wzorce kulturowe.
Jeśli tylko znajdziesz w sobie motywację i determinację możesz wejść na ścieżkę świadomej sprawczości i całkowicie odmienić swoje życie.
Wiedza zawarta w metodzie jest do Twojej dyspozycji.
Linki do badań naukowych:
