Czy wiesz, co to jest świadoma sprawczość?
Czy wiesz, jak bardzo Twoja podświadomość wpływa na decyzje, które podejmujesz codziennie?
Świadoma sprawczość jest umiejętnością dzięki której możemy przejąć kontrolę nad nieświadomymi mechanizmami. Świadoma sprawczość jest procesem w którym najpierw uczymy się rozumieć jak działa nieświadome a potem praktykujemy modyfikację tych nieświadomych mechanizmów, które są dla nas destrukcyjne.
Kiedy Carl Gustaw Jung powiedział, że musimy uświadomić nieświadome aby wyjść spod jego kontroli, to była czysta idea w żaden sposób niepotwierdzona empirycznymi badaniami.
Dzisiejsza neuronauka nie ma wątpliwości, że to pozaświadome procesy zachodzące w naszych umysłach decydują o tym jak żyjemy, jak odbieramy siebie i świat, w jakie związku wchodzimy.
Nasz podświadomy system behawioralny buduje strukturę decyzyjną w oparciu o interakcję pomiędzy zapisanymi warunkami koniecznymi a doświadczaną interakcję ze środowiskiem. Można z całą pewnością powiedzieć, że podświadomość kreuje naszą rzeczywistość. Nie tylko ją interpretuje ale aktywnie tworzy. To podświadome struktury mózgu i umysłu decydują, które bodźce zostaną odebrane a które pominięte. A następnie decyduje jak zareagować na te bodźce, które zostały uwzględnione.
Według dostępnej wiedzy stwierdzenie „myślę” jest błędne i/lub nieścisłe. Myśli pojawiają się w naszej świadomości zupełnie bez naszej świadomej woli. Zanim pojawią się myśli w postaci do której przywykliśmy (narracje) to najpierw musi przejść cały proces analizy nazywany językiem myślenickim.
Powyższy wywód prowadzi nas do wniosku mówiącego, że cała współczesna narracja psychologii jest błędna. Nie powinniśmy mówić o swoich zachowania używając wszystkich odmian "JA".
To nie my decydujemy o tym co z nami dzieje się. Decydują biologiczne procesy zachodzące w naszych umysłach a my z naszą odczuwającą świadomością jesteśmy tylko odbiorcami komend wysyłanych przez system.
Analogia do matrix jest jak najbardziej prawidłowa.
Pozytywna wiadomość – świadoma sprawczość pozwala przejmować kontrolę nad procesami zachodzącymi w systemie.
Przez całe stulecia trwała dyskusja co bardziej wpływa na rozwój psychofizyczny człowieka – natura czy kultura.
Dzisiaj bazując na zebranej przez współczesną naukę wiedzy możemy powiedzieć, że wszystkim zarządzają procesy ewolucyjne. A kultura jako taka jest elementem tych procesów. Od momentu poczęcia nasz rozwój zdeterminowany jest procesami interakcji ze środowiskiem. Najpierw jest to środowisko macicy, później środowiskiem jest cały organizm matki wraz z jej interakcją ze środowiskiem. A na koniec nasz własny indywidualny proces interakcji ze środowiskiem.
Co więc potrzebujemy wiedzieć na temat procesów które nas ukształtowały i które kierują naszymi zachowaniami?
Po pierwsze potrzebujemy uświadomić sobie, że zarządza nami skomplikowany system zależnych od siebie nawzajem programów, które wchodzą ze sobą w interakcję. Mogą się wzmacniać lub osłabiać.
Ten system może znajdować się tylko w dwóch stanach. Może być w stanie równowagi lub w stanie braku równowagi. Inną definicją tego fenomenu jest, że system może rozpoznawać stan zgodności i rozpoznawać stan niezgodności. Może być w stanie homeostazy lub być stanie allostaza. Równowaga/zgodność/homeostaza to stan bezpieczeństwa a brak równowagi/zgodności/allostaza to stan zagrożenia.
Zadaniem systemu jest zaadaptowanie organizmu do środowiska. To znaczy wypracowanie takich mechanizmów reagowania, które pozwolą przetrwać.
Przykładowo; płód którego matka doświadczała przemocy w okresie ciąży będzie posiadał nadwrażliwość na zagrożenie.
Dziecko wzrastające się w domu pełnym awantur będzie posiadało, również w dorosłości, model operacyjny wymuszający wycofanie się z sytuacji konfliktowych.
Zrozumienie działania oprogramowania nie jest łatwe. Pierwszą rzeczą jaką potrzebujemy uświadomić sobie jest fakt głębokiej niezgodności warunków w jakich żyjemy od kilku tysięcy lat z naszym pierwotnym oprogramowaniem.
Stąd biorą się wewnętrzne poczucia niezgodności , których często nie rozumiemy.
Przykładem niech będzie ewolucyjne poczucie niesprawiedliwości. Bardzo dobrze przedstawione w eksperymencie Franc de Waal. Razem z poczuciem sprawiedliwości, to jedne z tych programów, które wchodzą w konflikt z wzorcami kulturowymi.
Skupienie na społecznej równości jest widoczne w badaniach społeczeństw łowców zbieraczy, zwanych również społeczeństwami pierwotnego dobrobytu. W większości tych społeczeństw funkcjonuje zasada unikania indywidualizacji.
Efekt poczucia niesprawiedliwości pięknie przedstawiają badania zespołu Franc de Waal’a na kapucynkach.
Nasz system behawioralny posiada oprogramowanie o różnym poziomie priorytetu. Społeczny konformizm jest programem ewolucyjnym posiadającym jeden z najwyższych priorytetów. A jest to związane z tym, że wykluczenie z grupy było dla dalekich naszych przodków równoznaczne z zagrożeniem życia.
Przysłowie; „jeśli wejdziesz między wrony, musisz krakać tak jak one” bardzo dobrze oddaje siłę społecznego konformizmu.
W świadomej sprawczości ważną wiedzą o naszym oprogramowaniu jest również jego struktura decyzyjna.
Posiadamy programy działające z najniższych poziomów ewolucyjnych, wspólnych dla większości organizmów, jest zbliżanie i odpychanie. Naszym najsilniejszym bodźcem odpychającym jest obrzydzenie.
Przy czym obrzydzenie może mieć podstawy ewolucyjne lub kulturowe.
Przykładowo;
w wielu społecznościach spożywane są różne larwy co u osób wychowanych w kulturze środkowoeuropejskiej będzie wywoływać obrzydzenie. To jest przykład warunkowania programu ewolucyjnego przez wzorce kulturowe.
Jeśli ktoś nienawidzi, czuje obrzydzenie do osób niebinarnych lub kolorowych czy hippisów, to jest to typowe warunkowanie poprzez wzorzec kulturowy przypisany do grupy społecznej.
Każdy z nas posiada pewien indywidualny zestaw oprogramowania w pewnej indywidualnej konfiguracji. Programy ewolucyjne, modele operacyjne, wzorce socjalne i kulturowe tworzą bazę na której powstają predykcje naszego umysłu.
Ten konglomerat wraz z jego zależnościami potrzebujemy zrozumieć żeby móc wprowadzać niezbędne modyfikacje.
Możemy zreperować/zmodyfikować tylko to co potrafimy zrozumieć i wiemy jak działa.
Świadoma sprawczość to również wiedza o procesach zachodzących w naszych umysłach i organizmach. W tym rozdziale chciałbym przybliżyć wiedzę o działaniu systemu behawioralnego człowieka.
Najwyższym prawem zarządzającym organizmami żywymi jest „dostosuj się, żeby przetrwać”. Nawet sama ewolucja podlega temu prawu.
Dla nas oznacza to świadomość ciągłego procesu adaptacji do warunków środowiskowych. Od momentu zapłodnienia jajeczka przez plemnik, każdy z komponentów naszego organizmu dąży do adaptacji do warunków środowiska.
Drugą zasadą według której funkcjonują organizmy jest nadrzędność zagrożenia. Lepiej pomylić się rozpoznając jakiś neutralny bodziec za zagrażający niż odwrotnie. Ta zasada staje się przekleństwem jeśli umysł w wyniku doświadczeń stał się nadwrażliwy na zagrożenia. Lękowa psychika to nic innego jak umysł nastawiony na tworzenie zagrożeniowych predykcji.
Wszystko jest umiejętnością. Każda funkcja, każda reakcja, każde dążenie, odczucie, stan emocjonalny, itd., jest zapisaną w systemie neuronalnym umiejętnością. Podniesienie szklanki wody, utrzymanie równowagi na rowerze, reakcja na specyficzny bodziec. Każdą umiejętność można rozwijać lub modyfikować.
Jest wiele teorii próbujących wyjaśnić jak umysł podejmuje decyzji. Jedną z nich jest teoria według której moduł otrzymujący najwyższe pobudzenie przejmuje kontrolę nad naszym działaniem. Co nie znaczy, że on jeden został pobudzony.
Nasze umysły są wyposażone dwa procesy, których ewolucyjnym zadaniem jest modyfikowanie umiejętności. Tymi procesami są kwestionująca uważność oraz kontrolująca świadomość. Dopiero jak zakwestionujemy to co pobudza podświadomość jesteśmy w stanie tworzyć nowe lub modyfikować stare umiejętności.
Nasz podświadomy system działa bezrefleksyjnie. Odbiera bodziec, następnie na podstawie historycznych doświadczeń tworzy predykcję rzeczywistości a w kolejnym kroku pobudza działanie organizmu.
Przykładowo; jeśli w dzieciństwie doświadczaliśmy zagrożenia w wyniku awantur między rodzicami to w dorosłości system będzie załączał wycofanie z każdej sytuacji posiadającej cechy jakich doświadczyliśmy w dzieciństwie.
Refleksja jest częścią świadomego przetwarzania oraz świadomej interpretacji bodźców napływających ze środowiska. Bez korzystania z refleksji pozostajemy we władzy pozaświadomy procesów. I jak mówił Carl Gustaw Jung będziemy je traktować jako przeznaczenie.
Refleksja wymaga ciągłego poszerzania wiedzy o sobie i środowisku. Bez wiedzy nie mamy podstaw do podważania decyzji podejmowanych przez podświadomy system.
Częścią procesu refleksji jest również uświadomienie sobie, że wiedza nie jest umiejętnością. Zamiana wiedzy w umiejętność wymaga procesu tworzenia nowej ścieżki lub sieci neuronalnej.
Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu lepiej rozumiesz działanie procesów zarządzających Twoją relacją ze sobą,
Korzystając ze świadomej sprawczości jesteś w stanie dokonać zmian w swoim życiu. I jesteś jedyną osobą która może tego dokonać. Ja mogę pomóc Tobie zrozumieć dlaczego jakieś doświadczenia są dla Ciebie codziennością oraz pokazać sposoby radzenia sobie z podświadomością skonfigurowaną na tworzenie zagrożeniowych predykcji.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zapraszam na bezpłatną konsulatację.
Waldemar Lipiński
Autor metody świadomej sprawczości
