Naukowcy od dawna próbują wyjaśnić jak chroniczny stres szkodzi jelitom. Stres psychiczny jest wiązany z pojawianiem się i zaostrzaniem schorzeń żołądkowo-jelitowych, takich jak zespół jelita drażliwego (IBS). Teraz badacze dokładne odkryli szczegóły jednego ze sposobów, w jaki stres prawdopodobnie szkodzi jelitom.
Dzieje się to poprzez uruchomienie biochemicznej kaskady, która zmienia strukturę mikrobiomu jelitowego.
Badanie wykazało, że pewna bakteria w jelitach zestresowanych myszy zakłóca działanie komórek chroniących przed patogenami.
To badanie jest bardzo interesujące, ponieważ pokazuje, jak mózg – mimo że znajduje się daleko od przewodu żołądkowo-jelitowego – wciąż może na niego wpływać.
IBS, które powoduje ból brzucha i biegunkę, dotyka jedną na dziesięć osób. Nawet dziesięć milionów ludzi na całym świecie cierpi na nieswoistą chorobę zapalną jelit (IBD), która powoduje zapalenie jelit i wywołuje podobne objawy. Badacze z China Pharmaceutical University w Nanjing, chcieli zrozumieć, co na poziomie komórkowym prowadzi do wywołania tego typu schorzeń.
Aby się tego dowiedzieć, zespół badaczy wystawił myszy na chroniczny stres przez dwa tygodnie a następnie obserwowali skutki. W porównaniu z myszami, które nie były zestresowane, zwierzęta miały obniżony poziom komórek, które pomagają chronić jelita przed patogenami. Według nich działo się tak dlatego, że metabolizm jelitowych komórek macierzystych, które normalnie przekształcają się w komórki ochronne, pracował nieprawidłowo.
Szukając przyczyn takie stanu rzeczy, naukowcy postanowili przebadać mikrobiom myszy poddanych eksperymentowi. Mikrobiom to zbiór bakterii i innych drobnoustrojów w jelitach, które współpracują z organizmem i wspomagają trawienie. W innych badaniach naukowcy wykazali, że aktywacja współczulnego układu nerwowego, który jest odpowiedzialny za reakcję organizmu na „walkę lub ucieczkę” i często wywoływaną stresem psychicznym, może zmienić strukturę mikrobiomu. Niektóre bakterie z rodzaju Lactobacillus, które naturalnie występują w jelitach, w sytuacji chronicznego stresu wytwarzają substancję chemiczną zwaną 3-octanem indolu (IAA). Naukowcy odkryli, że podwyższony poziom tej substancji (IAA) uniemożliwiał komórkom macierzystym jelit myszy przekształcenie się w komórki ochronne.
Badanie to przeprowadzono na myszach co może budzić wątpliwości. Dlatego też naukowcy poszukiwali i zbierali dowody potwierdzające, że ich odkrycia mogą odnosić się do ludzi. W wyniku tych działań zespół stwierdził że u osób chorych na depresję występuje znacznie podwyższony poziom zarówno bakterii Lactobacillus , jak i IAA. Jak powiedział jeden z badaczy; „Kiedy cierpimy z powodu stresu, nasz mikrobiom jelitowy również cierpi z powodu stresu”.
Ciekawostką jest, że badacze znaleźli także możliwe antidotum, przynajmniej u myszy. Kiedy podali zestresowanym myszom suplement zwany α-ketoglutaranem, który przyjmują niektórzy kulturyści, uruchomił on metabolizm uszkodzonych komórek macierzystych w ich jelitach. Tym niemniej badacze zgodnie stwierdzają, że potrzebne są kolejne badania pozwalające lepiej zrozumieć długoterminowe działanie suplementu i to, czy łagodzi on objawy dysfunkcji jelit.
Stres psychiczny wywołuje szereg zmian biochemicznych w organizmie, których zależności jeszcze nie rozumiemy. Dlatego według specjalistów samo to badanie nie jest w stanie wyjaśnić całego związku stresu z jelitami i ogólnie zdrowiem człowieka. O jednym z mechanizmów pisali w zeszłym roku naukowcy, którzy odkryli oddzielny szlak biochemiczny , zaczynający się od wysłania sygnału przez zestresowany mózg, a kończący się nadmierną aktywnością komórek odpornościowych w jelitach. Warto też nadmienić to, że nadal nie wiemy w jaki sposób te mechanizmy oddziałują na siebie.
Podsumowując potrzeba więcej pracy i kolejnych badań, aby zrozumieć, w jaki sposób mózg przekazuje sygnały, które inicjują zmiany w funkcjonowaniu mikrobiomu. Nadzieją dla osób cierpiących na IBS i podobne schorzenia jest informacja, że badacze planują w dalszej kolejności sprawdzić występowanie skutków ubocznych oraz także dalej testować bezpieczeństwo i skuteczność α-ketoglutaranu.
Metoda świadomej sprawczości
Waldemar Lipiński
https://doi.org/10.1016/j.cmet.2023.12.026
https://doi.org/10.1038/d41586-024-00188-4
